بَروَع بنت عَقَبَه

پدیدآورامیرعلی حسن لو

نشریهدائرة المعارف قرآن

شماره نشریهجلد 5

تاریخ انتشار1388/02/05

منبع مقاله

share 2917 بازدید

بَروَع بنت عَقَبَه: از زنان مرتد

نام او به اختلاف بروع[52] و يروع[53] ثبت شده كه به نظر مى‌رسد اين اختلاف ناشى از تصحيف باشد. نام پدرش نيز به اختلاف عقبه[54] يا عُتْبَةِ[55]بن رَبيعَه ذكر شده؛ اما درباره نسبش اطلاعى در دست نيست.
با توجه به اينكه در سنت عرب آن روز مهريه* زنان در زمان ازدواج پرداخت مى‌شد[56]، اسلام آوردن زن، خسارتى براى شوهر مشركش و ارتداد او ضررى براى همسر مسلمانش تلقى مى‌شد. اين امر با صلح حديبيه (در سال 6 ق.) و پيوستن برخى از بانوان نومسلمان مكه به جمع مسلمانان در مدينه نمود بيشترى پيدا كرد.[57] خداوند با نزول آيه 10 ممتحنه/60: «يـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا اِذا جاءَكُمُ المُؤمِنـتُ مُهـجِرت فَامتَحِنوهُنَّ اللّهُ اَعلَمُ بِايمـنِهِنَّ فَاِن‌عَلِمتُموهُنَّ مُؤمِنـت فَلا تَرجِعوهُنَّ اِلَى الكُفّارِ لا هُنَّ حِلٌّ لَهُم ولا هُم يَحِلّونَ لَهُنَّ وءاتوهُم ما اَنفَقوا ولا جُناحَ عَلَيكُم اَن تَنكِحوهُنَّ اِذا ءاتَيتُموهُنَّ اُجورَهُنَّ و لا تُمسِكوا بِعِصَمِ الكَوافِرِ و سـَلوا ما اَنفَقتُم و ليَسـَلوا ما اَنفَقوا...» ‌بازپرداخت مهريه زنان مسلمانى كه از شوهران كافر خود جدا شده و هجرت كرده‌اند را بر عهده مسلمانان و بازگرداندن مهريه زنان مرتد به شوهران مسلمانشان را بر عهده كافران قرار داد[58]؛ ولى چون كافران از پذيرفتن بازپرداخت مهريه زنان مرتد خوددارى كردند؛[59] با نزول آيه 11 ممتحنه/60 پيامبر مأمور شد تا از طريق غنايم به دست آمده از جنگ مهريه پرداختى به زنان مرتد را به شوهرانشان بازگرداند: «و اِن فاتَكُم شَىءٌ مِن اَزوجِكُم اِلَى الكُفّارِ فَعاقَبتُم فَـاتوا الَّذينَ ذَهَبَت اَزوجُهُم مِثلَ ما اَنفَقوا...» . مفسران اين آيه را در شأن‌بروع و 5 زن مرتد ديگر مى‌دانند كه از اسلام جدا شده، به جمع مشركان پيوستند.[60]

منابع

بحارالانوار؛ تفسير نمونه؛ الجامع لاحكام القرآن، قرطبى؛ روض‌الجنان و روح‌الجنان؛ غررالتبيان فى من لم يسم فى‌القرآن؛ الكشاف؛ مجمع البيان فى تفسير القرآن؛ المحبر؛ معالم‌التنزيل فى التفسير و‌التأويل،‌بغوى.
امير على حسن لو



[52]. المحبر، ص‌433؛ الكشاف، ج‌4، ص‌519‌؛ مجمع‌البيان، ج‌9، ص‌413.
[53]. تفسير بغوى، ج‌4، ص‌305؛ بحارالانوار، ج‌20، ص‌341.
[54]. الكشاف، ج‌4، ص‌519‌؛ مجمع البيان، ج‌9، ص‌413.
[55]. المحبر، ص‌433.
[56]. نمونه، ج‌24، ص‌38؛ المحبر، ص‌432.
[57]. الكشاف، ج‌4، ص‌519‌؛ مجمع‌البيان، ج‌9، ص‌410؛ غررالتبيان، ص‌507‌.
[58]. مجمع‌البيان، ج‌9، ص‌412؛ تفسير قرطبى، ج‌18، ص‌46.
[59]. الكشاف، ج‌4، ص‌519‌؛ روض‌الجنان، ج‌19، ص‌168؛ تفسير‌قرطبى، ج‌2، ص‌3053.
[60]. مجمع البيان، ج‌9، ص‌413؛ غررالتبيان، ص‌508‌.

مقالات مشابه

بررسي تحليل علامه طباطبايي از بازخواست هارون(ع) توسط موسي(ع)

نام نشریهاندیشه نوین دینی

نام نویسندهعبدالکریم بهجت‌پور, حمید نادری قهفرخی

جبرئيل

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهاحمد جمالی

ثعلبة بن وديعه انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهسیداحمد سادات

جباربن صخر انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمنصور داداش‌نژاد

ثابت بن قيس بن شماس

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهعلی محمدی یدک

جلاس بن سويد انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهبخش تاریخ و اعلام, رسول قلیچ

جعفر بن ابى طالب

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهحمید حاج امینی, ستار عودی

ثعلبة بن غنمه انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمحمدحسن درایتی

جالوت

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمحمد نظری